Schroefdraad

Schroefdraad

De spiraalvormige rug of draad onder de kop van een bout of in een moer wordt schroefdraad genoemd. De bedoeling van schroefdraad is om twee onderdelen aan elkaar vast te kunnen draaien en zo vast te kunnen klemmen. Hoewel in het oude Egypte al gebruik werd gemaakt van deze techniek was het de Britse ingenieur Joseph Whitfort die een universele schroefdraad uitvond in 1841.

Soorten schroefdraad

Er zijn verschillende soorten schroefdraad, die zich onderscheiden door de toepassing ervan. Het merendeel van alle soorten is rechtsdraaiend, wat wil zeggen dat de schroef zich met de klok mee vastdraait. Er bestaan ook linksdraaiende schroeven en die worden wel aangeduid als tegendraads.

Metrische schroefdraad

Het meest bekend is het ‘metrische’ schroefdraad, wat je veel terugziet in de werktuigbouwkunde. Bij metrische schroefdraad gaat men uit van de maten van de millimeter. Deze zijn opgenomen in een internationale standaard (International Organization for Standardization oftewel ISO), zodat producenten wereldwijd dezelfde maten hanteren. De letter M in de aanduiding staat symbool voor de metrische soort.

Gasdraad en conische schroefdraad

In de installatietechniek en procesindustrie kom je de British standard pipe schroefdraad tegen. Dit wordt ook wel gasdraad genoemd en komt veel voor bij het koppelen van bijvoorbeeld buizen en aanverwante onderdelen. De meest bekende uitvoering hiervan is BSPT, waarbij de T staat voor taper, ook wel bekend als conische schroefdraad. Het Britse systeem hanteert andere maten dan metrische, namelijk inches.

Bij pijpleidingen in de petrochemische industrie gebruikt en vaak het Amerikaanse type national pipe thread: NPS of NPT. NPS staat voor National Pipe thread Straight en NPT staat voor National Pipe thread Taper.

Verder heb je specifieke vormen die horen bij elk hun eigen toepassingen. Zo is er onder andere API draad (olie-en gaswinning), v-vormige draad, conische v-vormige draad, trapezium draad (beweging), (semi-)ronde draad (voedingsmiddelen) en zaagtand draad.

Schroefdraad bewerken

Het produceren en bewerken van schroefdraad is precisiewerk, waar vaak industriële draaibanken en freesmachines aan te pas komen. Zo kunnen grote series onderdelen met een hoge nauwkeurigheid relatief snel worden geproduceerd. Naast de verspanende bewerkingen, snijden en tappen, is het ook mogelijk om schroefdraad te rollen en te gieten.

Schroefdraad snijden

Het snijden van schroefdraad gaat vaak machinaal op een draaibank, maar het kan soms ook handmatig gebeuren. Gaat het om buiten of uitwendige schroefdraad? Dan wordt er gebruik gemaakt van een een as. Hierbij is een snijplaat of snijkussen nodig.

Schroefdraad tappen

Tappen is een bewerking voor het aanbrengen van een binnenschroefdraad in een boorgat. Dat gebeurt zowel handmatig, met een handboormachine als met een CNC-freesmachine.

Zowel snijden als tappen zijn verspanende technieken, waarbij met roterend gereedschap wordt gewerkt. Om slijtage van het gereedschap door verhitting en wrijving te voorkomen is het nodig om te werken met een smeermiddel dat voor verkoeling zorgt: snijolie.

Schroefdraad rollen

Wil je een heel glad en sterk resultaat dan is rollen de beste techniek. Door het metaal niet te snijden maar te rollen wordt de trekvastheid versterkt. Er is geen spaanvorming omdat er geen gereedschap aan te pas komt, maar het metaal wordt heet gewalst of koud gevormd door middel van platen of rollen.

Schroefdraad gieten

Dit komt niet zo heel veel voor. Met behulp van op elkaar passende gietmallen kunnen staallegeringen met zink worden verwerkt tot gegoten schroefdraad. Deze methode is alleen werkbaar voor toepassingen waarbij de schroeven maar een enkele keer vastgedraaid hoeven te worden. Voor intensiever gebruik is gegoten schroefdraad minder geschikt.

Nog meer voorbeelden van toepassingen van schroefdraad:

De gloeilamp heeft er een, hiermee draai je de lamp namelijk in de fitting. Dit noemen we de Edison schroefdraad. Maar ook flesdoppen, brandblusapparaten, pijpleidingen en bijvoorbeeld klokken en horloges kennen een vorm van schroefdraad.

Deel dit bericht via Social Media